УНАЛТЫНЧЫ ДђРЕС 
УНАЛТЫНЧЫ ДђРЕС
Исђнмесез! Хђерле кљн!
|
I. Сђламђтлек |
здоровье |
|
|
Авырта |
болит |
|
|
Хастаханђ |
больница |
|
|
Баш — головаЧђч — волос Књз — глаз Каш — бровь Керфек — ресницы Колак — ухо Борын — нос Авыз — рот Ирен — губа Тел — язык Теш — зуб Бит — лицо Маћгай — лоб Муен — шея Ияк — подбородок Яћак — щека |
|
|
а) — Марат, сђламђтлегећ ничек?
— Рђхмђт, сђламђтлегем яхшы.
ђ) — ђбием, сђламђтлегећ ничек?
— Бик яхшы тњгел.
б) Марат, тыћла џђм ђйт: — Бу нђрсђ?
— Бу баш.
— ђ бу нђрсђ?
— Бу- књз.
— Бу нђрсђ?
— Борын.
— ђ бу?
— Бу — маћгай.
— ђ бу нђрсђ, Марат?
— Бу — авыз.
— ђ бу нђрсђлђр?
— Бу — колаклар.
— ђ бу битме?
— ђйе, бит.
— ђ муен кайда?
— Муен — менђ.
в) — Артур, син кая барасыћ?
— Хастаханђгђ.
— Нђрсђ булды ?
— Башым авырта.
г) — Улым, тешећ авыртамы?
— ђйе. Бик авырта.
— Теш табибына бар.
— Ярый.
д) — Галия ханым, ни хђллђр?
— Начар.
— Ни булды?
— Књзлђрем авырта.
— Књзлегегез бармы?
— Юк ђле, табибка барам.
е) — Марат, бабаећ исђн-саумы?
— Ярыйсы. Лђкин колаклары начар.
— Аћа ничђ яшь?
— 82 яшь.
— О-о-о!
|
II. Кара |
черный, черная, черное |
|
Ак |
белый, белая, белое |
|
Кызыл |
красный, красная, красное |
|
Озын |
длинный, длинная, длинное. |
|
Кыска |
короткий, короткая, короткое |
|
Куе |
густой, густая, густое |
а) — Азат, бу кыз кем?
— Бу — Гњзђл туташ.
— Бигрђк матур кыз! Керфеклђре озын, кашлары куе, чђчлђре кара, тешлђре ак, иреннђре кызыл! Аћа ничђ яшь?
— Унсигез.
— О-о-о! Бик яшь! Аныћ белђн танышырга мљмкинме?
— Мљмкин.
ђ) — Синећ ђбиећ бармы?
— Бар.
— Ул кайда?
— Ул авылда яши.
— Аћа ничђ яшь?
— ќитмеш биш. Аныћ чђчлђре ак, књзлђре начар, тешлђре авырта, лђкин мин аны бик яратам.
б) — Гафу итегез, теш хастаханђсе кайда?
— ђнђ тегендђ, ућ якта. Тешегез авыртамы?
— ђйе. Бик авырта.
— Анда табиблар бик яхшы. Барыгыз.
— Рђхмђт.
в) — Артур, сића нинди кызлар ошый?
— Озын муенлы, кара кашлы, кыска чђчле, зур књзле.
— ђ маћгае, синећчђ, нинди булырга тиеш?
—
Белмим.
|
III. Аяк — нога |
|
|
|
Кул — рукаБармак— палец Сызлый— ноет, ломит а) — Хђллђрећ ничек, ђби? — Ярыйсы, кызым. Аякларым авырта ђле. — Хастаханђгђ бармыйсыћмы? — Барырга кирђк.
ђ) — Алсу, ђниећ нихђл? — Начар. ђни хастаханђдђ бит. — Шулаймыни, нђрсђ булды? — Куллары, аяклары сызлый. — Табиблар яхшымы? — Бик яхшылар.
б) — Азат, сића ни булды? — Муеным сызлый. Бик авырта. — Хастаханђгђ бардыћмы? — Юк, бармадым.
в) — Гафу итегез, авызыгызны ачыгыз ђле. Телегез ак, аденоидыгыз зур. — Мића ни эшлђргђ? — Хастаханђгђ керергђ кирђк. — Ярый. |
|
|
г) Бу — Гњзђл. Аћа унсигез яшь. Ул бик матур кыз.
Аныћ чђчлђре озын, кара; кашлары куе, керфеклђре озын, иреннђре кызыл, ђ тешлђре ак.
Авыру
— больной; болезньАвырый — болеет
Дару — лекарство
Даруханђ — аптека
Хастаханђдђ авырулар књп.
Бњген Марат юк, ул авырый.
Сезгђ нинди дару кирђк?
Бу урамда даруханђ бармы?
а) — ђбием хастаханђдђ.
— Нђрсђ булды?
— Куллары сызлый. Аяклары авырта.
— Аћа нинди дарулар бирђлђр?
— "Гепарин", "Бутадион".
— Бу дарулар даруханђдђ бармы?
— Бар. Бик књп.
— Кыйбатмы?
— Юк, кыйбат тњгел.
ђ) — Галия ханым, кая барасыз?
— Даруханђгђ.
— Авырыйсызмы?
— Юк, авырмыйм.
— Кем авырый?
— Улым авырый. Књзлђре авырта, коньюктивит.
— Шулаймыни? Бик начар.
б) — Теш табибы бњген буламы?
— Була.
— Сђгать ничђдђ?
— Икедђ.
— Ничђнче кабинетта?
— Егерме тугызынчы.
— Ул ничђнче катта?
— Икенче катта.
— Рђхмђт.
— Берни тњгел.
в) — Отолоринголог кем ул?
— Колак џђм борын табибы. ђ "горло" татарча ничек була, аны белмим.
— ђ мин белђм.
— Ничек?
— Тамак.
— Ничек?
— Та-мак, та-мак.
— Рђхмђт. Хђзер белђм.
г) — Бу районда хастаханђ бармы?
— Бар.
— Кайсы урамда?
— ќђлил урамы, унберенче йорт.
— Ничек барырга?
— ќиденче троллейбус белђн. Аннары ућ якка.
— Рђхмђт.
— Сау булыгыз.
д) — Гафу итегез, сездђ баш даруы бармы?
— Бар. Алар бик књп.
— Цитрамон бармы?
— Бар.
— Ничђ сум?
— Тугыз йљз сум.
— Кассага тњлђргђме?
— ђйе, кассага. Тњлђгђч, чекны алыгыз џђм мића бирегез.
— Ярый, хђзер.
е) — Азат ђфђнде, авырмыйсызмы?
— Бераз авырыйм. Башым авырта, аякларым сызлый.
— Табибка бардыгызмы?
— Бармадым, минем кызым табибђ бит.
— О-о-о! Ничек яхшы! Нинди табиб?
— Ул — терапевт.
— Нинди хастаханђдђ эшли
— Республика хастаханђсендђ.
— Шулаймыни? Мин дђ анда эшлим бит.
— Сез дђ терапевтмы?
— Юк, мин теш табибы.
— Ярый, сау булыгыз.
— Сау булыгыз.
|
IV. Ята |
лежит |
|
Дђвалый |
лечит |
а) — ђнђс абый, Марат љйдђме?
— Юк, ул бит хастаханђдђ ята.
— Ничек? Нђрсђ булды?
— Ул авырды.
— Кайчан?
— Кичђ.
— Аныћ башы авыртамы?
— Юк, колагы сызлый.
— Ул ничђнче хастаханђдђ ята?
— Алтынчыда.
— Ничђнче палатада?
— Утыз икенче.
— Аны кем дђвалый?
— Профессор Шакиров.
— Кичен анда барырга мљмкинме?
— Мљмкин. Сђгать биштђн.
— Ярый, ђнђс абый, Маратка миннђн сђлам ђйтегез.
— Яхшы.
ђ) — Ай, тамагым авырта, ђни!
— Салкын су эчтећме?
— Юк, кичђ тућдырма ашадым.
— Температураћ бармы?
— Утыз алты да сигез.
— ќылы су белђн парацетамол эч!
— Ярый, ђни.
б) — Терапевтка талон бирегез ђле.
— Кайсы кљнгђ?
— Дњшђмбегђ кирђк.
— Сђгать ничђгђ?
— Сигезгђ.
— Мђгез.
— Рђхмђт.
в) — Алло, бу поликлиникамы?
— ђйе, бу унсигезенче поликлиника. Тыћлыйм сезне.
— Минем кызым авырды. Врач кирђк иде.
— Фамилиясе ничек?
— Гарипова.
— Исеме
— Гљлназ.
— Ничђ яшьтђ?
— Алты.
— Ул укыймы?
— Ул ђбисе белђн љйдђ.
— Адресыгыз ничек?
— Тукай урамы, сиксђненче йорт, уникенче квартир.
— Температурасы бармы?
— Утыз тугыз градус.
— Аћладым. Врач сезгђ сђгать унбердђ килђ.
— Ярый, рђхмђт.
г) — Кулымны кистем. Тиз генђ йод бир ђле, Кадрия!
— Мђ, мђ. Бинт кирђкме?
— Бир ђле.
— Мђ, ал.
— Рђхмђт.
д) — ђби, сића нинди дару кирђк? Мин даруханђгђ барам.
— Аспирин, валидол, корвалол, кызым.
— Аналгин да алыргамы?
— Ал, кызым, кирђк була. Акчаћ бармы?
— Бар, бар, ђби. Ярый, ђби, мин киттем.
— Тизрђк кайт.
е) — Без участок табибын бик яратабыз.
— Кем ул?
— Галия ханым. Ул бик ђйбђт.
ж) — Сул кулым авырта.
— Нђрсђ булды?
— Пеште.
ќ) — Йокы даруы кирђкме?
— Юк, кирђк тњгел, яхшы йоклыйм.
з) — Окулистка мљмкинме?
— Мљмкин, лђкин талон кирђк.
— Ул ничђнче бњлмђдђ?
— Унтугызынчы.
— Кеше књпме?
— Књп. Књзегез авыртамы?
— Юк, књзлек кирђк.
и) — Мансур, син ничђнче палатада ятасыћ?
— Дњртенчедђ.
— Палатагызда ничђ кеше?
— љч.
— Нинди авырулар белђн?
— Азат ђфђнденећ аяклары сызлый, ђдип абыйныћ ућ кулы авырта.
— ђ синећ нђрсђ?
— Минем аяк бармакларым авырта.
БИРЕМНђР
1. Татарча языгыз:
|
голова |
|
болит |
|
|
шея |
|
ноет |
|
|
волосы |
|
болеет |
|
|
лицо |
|
лежит |
|
|
глаза |
|
лечит |
|
|
брови |
|
болезнь |
|
|
ресницы |
|
здоровье |
|
|
уши |
|
больной |
|
|
нос |
|
больница |
|
|
рот |
|
аптека |
|
|
губы |
|
лекарство |
|
|
зубы |
|
короткий |
|
|
язык |
|
длинный |
|
|
лоб |
|
густой |
|
|
рука |
|
черный |
|
|
нога |
|
красный |
|
|
пальцы |
|
белый |
|
2. Тђрќемђ итегез:
|
баш |
|
авырый |
|
|
књз |
|
авырта |
|
|
муен |
|
сызлый |
|
|
керфек |
|
ак |
|
|
маћгай |
|
кызыл |
|
|
бит |
|
кара |
|
|
каш |
|
хастаханђ |
|
|
борын |
|
даруханђ |
|
|
колак |
|
озын |
|
|
ирен |
|
кыска |
|
|
теш |
|
куе |
|
|
кул |
|
ята |
|
|
аяк |
|
дђвалый |
|
|
бармак |
|
авыру |
|
|
сђламђтлек |
|
дару |
|
3. ќавап бирегез:
— Айрат, сђламђтлегећ ничек?
— Син хастаханђгђ барасыћмы?
— Азат, тешећ авыртмыймы?
— Синећ књзлегећ бармы?
— Синећ чђчећ кыскамы, озынмы?
— Сезнећ књзегез карамы?
— ђбиећнећ чђче акмы?
— Гњзђлнећ керфеклђре куемы?
— Теш хастаханђсе кайда?
— Хастаханђдђ авырулар књпме?
— Даруханђдђн нинди дарулар алдыћ?
— Отолоринголог кем ул?
— Сезнећ урамда хастаханђ бармы?
— Хастаханђнећ номеры ничек?
— Анда књз врачы бармы?
— Ул яхшы дђвалыймы?
— Сез хастаханђдђ яттыгызмы?
— Нђрсђгез авыртты?
— Ничек дђваладылар?
— Нинди дарулар бирделђр?
|
3. Выучите наизусть (ятлагыз).
Бу бармак — бабай, бу бармак — ђби, бу бармак — ђти, бу бармак — ђни, бу бармак —кечкенђ бђби: аныћ исеме — чђнти. (бђби — ребенок, чђнти — мизинец) |
|
4. Мђкальлђрне ятлагыз џђм тђрќемђ итегез:
Књз љчен яз яхшы, авыз љчен кљз яхшы.
Бер кешедђ дњрт књз булмый.
Кашыћ књзећђ, књзећ — њзећђ.
Књз карар, кул эшлђр.
Авызы бер, колак ике, сљйлђ бер, тыћла ике.
Авызы бар, теле юк.
5. Переведите стихотворения с помощью словаря.
КЫЗЫЛ ТљЛКЕ
Ак кар.
Кызыл тљлке —
яшел књзле,
зђћгђр эзле.
Ак кар,
Ак каз.
Кызыл тђпилђр.
Их! Тђти лђ!
Ак кар,
Ак каурый,
кызыл каурый...
Тљлке качты,
ђ эзенђ
мушка аша
књз карый.
Ак кар...
Кызыл тљлке...
Кызыл кар...
(Р. Харис)
КИЧКЕ ТљСЛђР
Ак пароход.
Кара дулкын.
Кызыл маяк.
Соры ком.
Зђћгђр књктђ
Якты йолдыз.
Яшел ярда
Сары кыз.
(Р. Фђйзуллин)
Коммуникатив биремнђр.
1. Опишите внешность своей подруги (друга).
2. Спросите у своей бабушки, как она себя чувствует.
3. Представьте, что вы пришли в аптеку. Попросите у аптекаря лекарства.
4. Как вызвать врача на дом?
5. Предложите своей бабушке купить ей в аптеке лекарства.
6. Поинтересуйтесь, какие лекарства принимает ваша мама при головной боли.
7. Позвоните на работу и скажите, что у вас болит голова и Вы не придете.
8. Позвоните своему другу в больницу и спросите, как он себя чувствует, в какой палате он лежит и как его лечат.
9. Узнайте в регистратуре поликлиники, в каком кабинете окулист.
10. Расскажите, какие лекарства Вы принимаете при головной боли.
Дђрес бетте. Сау булыгыз.
